“Futbol Müsabaka Statüsü “Sahaya, 9 kisiden az bir kadro ile çıkmak ya da müsabaka esnasinda herhangi bir sebeple takımın futbolcu sayısının 6 kişiye inmesini” hükmen yenik sayılmayı gerektiren hallerden birisi olarak gösterir.”

“Güvenlik nedeniyle yarıda kalan maçlarda hükmen mağlubiyet kararını vermeye TFF Yönetim Kurulu, diğer sebeplerle tamamlanamayan maçlarda ise bu kararı vermeye Disiplin Kurulları yetkilidir.” der.

“Fenerbahçe sahaya 9 kişi ile çıkarsa, maçın başlama koşulları sağlanmış olur ve hakem maçı başlatır. Maç sırasında değişik nedenlerle Fenerbahçeli oyuncuların sayısı 7 kişinin altına düşerse (Kırmızı kart görme ya da sakatlanma), hakem oyunu devam ettirmez ve bitirir.”

Hakem raporuna yazar

“Hakem, yazacağı raporda, Fenerbahçe takımının 7 kişiden daha az sayıda oyuncusunun kaldığı için maçın tamamlanamadığını yazar.”

“Süreç sonunda, “hükmen mağlubiyet kararını” hakem raporuna göre PFDK verir. Karara Tahkim yolu açık olur.”

Maçın hakemi Zorbay Küçük, son haftaların formda isimlerinden. Uzun süredir, üç büyük takım maçında görev almıyordu. Neredeyse 15 hafta sonra çıktığı büyük takım maçında sorunsuz bir maç tamamladı diyebilirim. Maç boyu dikkatliydi, konsantrasyonunu doksan dakika boyunca korudu. Oyuncular da iyi niyetliydi, hakemin işini kolaylaştırdı.

Problemsiz...

Bir iki faul ve bir iki sarı kart hatası dışında, problemsiz kararlar verdi. Maç içerisinde cılız penaltı beklentilerinde devam kararları doğruydu. Son düdüğü çaldığında tartışılacak bir kritik kararı yoktu.

Sevkler açıklandığında ‘az kişi, az ceza’ başlığıyla bu sütunlarda bir değerlendirme yazısı yazmış ve ‘Cezaların alt sınırdan verilme ihtimali yüksek, 1 maçı geçen ceza olmayacak!’ demiştim. Hatta, ‘Ceza tayinine yer yoktur!’ şeklinde bir karar da ihtimal dahilinde diye eklemiştim. Tam da dediğim gibi oldu. ‘Perşembenin gelişi çarşambadan belliydi.’ Yapılan sevklerde, sevk edilenlerin sayısının sınırlı tutulması, TFF’nin yaklaşımı konusunda fikir vermişti. Muhtemeldir ki, cezalar ‘haksız tahrik’ indirimi uygulanarak inebilecek en alt düzeye indirildi. Cezaların bu kadar gerçeklikten uzak olması, yarınlarda bugünkünden daha büyük problem doğuracaktır. Denge kurma adına ‘az kişi, az ceza’ yaklaşımıyla verilen cezalar, kayıtlarda yerini almış oldu. Ve yarınlarda yaşanan olaylara referans olarak kullanılacaktır. Bu ve buna benzer olaylarda, hatta daha hafif eylemlerde, bu cezaların üzerinde çıkıldığında ayrı bir tartışma yaşanacak, kendini mağdur görenler bu cezaları örnek gösterecektir.

Ender doğrulardan biri

Diğer yandan Trabzonspor’a 5 maç seyircisiz oynama cezası öngörmeme rağmen, 6 maç ceza açıklandı. Kendimi yanılmış kabul etmiyorum. Tahkim süreci sonucunu, ceza o seviyeye, belki de daha aşağıya düşer tahminindeyim. Her şey o kadar dar zamana sıkıştırıldı ki Tahkim sürecine vakit kalmadı. Dolayısıyla İrfan Can Eğribayat ve Oosterwolde’nin oynamasına müsade etmek hukukun gereğiydi. Bunca yaşanan içinde elle tutulan ender doğrulardan birisi diyebilirim.

Ülkemizin içinde bulunduğu futbol ortamı belli. Bu ortamda Ali Şansalan, bazı hatalarına rağmen, başarılı bir yönetim sergiledi. Bazı hatalı faul ve kart değerlendirmeleri oldu. 22’de ve 44’te Mertens’in sarı kartlık faullerine sarı kart çıkartmaması en önemli yanlışlarıydı. 22’de Rivas/Barış Alper pozisyonunda Hataylılar; 65’te Zaha/Kerim Alıcı mücadelesinde Galatasaraylılar penaltı beklediler. Her iki pozisyonda da hakemin devam kararları doğruydu. 57’de Hatayspor golünün ofsayt gerekçesiyle iptali de doğruydu.

Sevkler, beklenenin aksine; sadece üç futbolcu, bir antrenör ve iki kulüp görevlisiyle sınırlı kaldı. Sevklerin bu kadar gecikmesine, tüm görüntülerin titizlikle incelenmesi gerekçe gösteriliyordu. Sevklerden sonra gördük ki 15 günlük çalışmada, bizim ekranlardan gördüğümüzden farklı bir tespit yapılamamış. Hukuk müşavirliğine göre soyunma odası koridorlarında da hiçbir şey yaşanmamış.

Alt sınır ihtimali yüksek

Maçın dört temsilcisinin yazmış olduğu sayfalarca raporda, bizim görebildiklerimiz dışında, sevk edilmesi gereken başka hiç kimsemin ismi yer almamış. “Tedbirsiz” yapılan sevklerden sonra anlaşılıyor ki: “TFF, cezaları mümkün olduğu kadar alt sınırdan uzaklaşılmadan vermek, mümkün olduğu kadar az kişiyle sınırlı tutmak istiyor.”

Bana göre buradan çıkacak sonuç (Tahkim süreci tamamlandığında)

 - Trabzonspor’a 5 maçı geçmeyecek seyircisiz oynama cezası verilecektir. (Faillerin yakalanması ve genel yargılamaya tabi tutulmaları hafifletici gerekçe olacaktır)

 - Kavgadan ve sportmenliğe aykırı hareketlerden sevk edilen futbolculara alt sınırdan uzaklaşılmadan 3 maç ceza öngörülecek ve 12 Madde (Haksız Tahrik) indirimi yapılarak, 1 maç cezaya karar verilecektir.

Ceza dahi çıkmaması mümkün

 - Daha fazla ceza çok mümkün görünmediği gibi, “Ceza tayinine yer yoktur!” denilmesi de ihtimal dahilindedir.

Son bir not: Fenerbahçeli oyuncularının sevkinin “Saldırı” yerine “Kavga” maddesinden yapılmasında bir hata görmüyorum. Saldırıya karşılık verme durumlarında yapılan sevkler bu güne kadar “Kavga” maddesinden yapılmıştır.

Son dönemde hakemler o kadar yıprandılar ki... Önce ‘yumruk!’ yediler, ardından yönetimini beğenmeyen takım sahadan çekildi. Yetmedi ‘VAR diyaloglarını’ öğrendik. O da yetmedi, seminerde özel alanlarına girdik, ne konuştuklarını öğrendik. Bu şartlarda hiçbir şey eskisinden daha iyi olmaz, olamaz! Futbol kamuoyu hakemlere güvenmiyordu, bundan böyle hakemler de hiçbir kimseye ya da hiçbir kuruma güvenemeyecekler. Maçlarda sağlıklı diyaloglar, yardımlaşmalar olmayacak! Eğitimlerde ya da özelde MHK ve TFF ile artık hiçbir şey paylaşamayacaklar. Ne konuştuğum duyulursa, bu konuştuğum bir yere çekilirse korkusunda olacaklar. Böyle bir ortamda maçları hangi hakemin yöneteceğinin bence artık bir önemi yok. En iyi hakemimizle, en tecrübesiz hakemimiz arasında bir fark kalmadı. Maçları kim yönetirse yönetsin kamuoyu açısından sonuç hep aynı: Kaos!

Yabancı hakem mi?

Son haftalarda ayakta kalan ve en az yıpranan iki hakem Arda Kardeşler ve Ali Şansalan Galatasaray ve Fenerbahçe’nin maçlarına atanmış. Diğer formda isim Zorbay Küçük de Beşiktaş maçında. Bu günün koşullarında olabileceklerin en iyisi.. Ama başarılı olmaları sürpriz (!) olur. Bu ortamda başarmak kolay değil. Bu haftanın atamalarından, acaba Süper Kupa hakemi hakkında bir fikir oluşturabilir miyim diye baktım. MHK tüm kozlarını sahaya sürmüş, kupa finali için kimseyi rezerve etmemiş görünüyor. ‘Yabancı hakem mi geliyor!’ diye düşünmekten kendimi alamadım.

Öncelikle şunu belirtmeliyim. Değil Türkiye’de, tüm dünyada üst düzey hakem seminerlerinde kritik pozisyonlar masaya yatırılırken; otorite hakeme söz verilir, hakem kararı verirken ne düşündüğünü, bu kararı neden verdiğini anlatır, sonrasında otorite fikrini söyler. Hakem haklı bulur ya da bulunmaz. Bugüne kadar birçok hakem, eğitimlerde hatalarını kabul etmiştir. Dolayısıyla geneldeki fotoğraf hakemliğin ve bir seminer planının olağan akışına uygun görünüyor.

Dallas rahatsız etti

Ancak görüntülerde beni rahatsız eden konu, Hugh Dallas’ın aşırı gergin ve suçlayıcı tavırları oldu. “Cesaretiniz yoksa MHK’ye söyleyin ve maçlara çıkmayın!” gibi bir eğitimcinin kullanmaması gereken sözleri kullanmış. Derse girişinden anlaşılıyor ki, Tolga Özkalfa’nın görevden alınmasına içerlemiş. Bunu duygularına yansıtıyor ve bu durumdan hata yapan hakemleri sorumlu tutuyor.

Hakemler ifade edemiyor

Hakemlerin tutumları ve söyledikleri ise başlı başına bugünkü hakem sorununu ortaya koyuyor. Kendilerini ifade etmekten çok uzaklar. Sahada verdikleri karara ikna edici bir savunma yapamıyorlar. Kararlarını savunmadıkları gibi kısa yoldan “Hata yaptım!” diyerek kurtulmayı tercih ediyorlar. “Hatırlayamadım! Hatırlamaya çalışıyorum! Hissiyatım öyleydi, ele geldiğini düşündüm, şimdi ele temas göremiyorum!” gibi izahı pek mümkün olmayan cümleler kuruyorlar. Benim bu yaşananlardan anladığım; MHK, hakemler ve hakemi eğitenler de ipin ucunu çoktan kaçırmış... Zaten hakemlerle ilgili ciddi bir güven problemi vardı, bu yaşananlar o güvensizliği zirveye taşıdı.

Tek suçlu Erkan Engin!

Söz konusu iki maçta görev yapan 4 hakemin 3’ü sonraki haftalarda görev aldı. Sadece VAR Erkan Engin görev alamadı. MHK’ye göre şu ana kadar tek suçlu o görünüyor. Yaşananları anlamlandırmak çok güç... Bundan sonra olanları öngörmek pek mümkün değil. Yarın sabah ne ile uyanacağımızı bile kestiremiyoruz.

Tüm katılımcılar fail

Bir diğer konu da görüntüleri kimin sızdırdığı konusu... Bunu yapan bir hakemse ya da TFF içinden biriyse bulunmalı ve gereken yapılmalı. Şu anda seminere katılan tüm katılımcılar ve MHK’nin Hakem İşleri Müdürlüğü çalışanları olayın faili durumda. Kimin yapmış olabileceği konusunda bir fikrim yok ama TFF’nin bu olayı aydınlatacak gücü var.

14’de Ben Ouanes, rakibi Barış Alper tarafından formasından çekiliyor. Hakem bu faulü görmüyor. Barış Alper’den kurtulmaya çalışan Ben Ouanes, eliyle Barış Alper’in yüzüne kontrolsüz bir müdahalede bulunuyor. Hakem bu pozisyonu değerlendiriyor ve Kasımpaşalı oyuncuya bir sarı kart gösteriyor. Önceki faulü verse belki Kasımpaşalı oyuncu sarı kartlık hamleyi yapmayacak. Devamında Ben Ouanes sinirlenerek, topu yumruğuyla tribünlere vurup, hakemin kararına tepki gösteriyor. Bu dakikada Kasımpaşalı oyuncu ikinci sarı kartla oyundan ihraç edilmeliydi.

Zaha’nın koluna çarpıyor

79’da Winck, Zaha’yı ceza sahasında düşürünce Galatasaray penaltı kazandı ve Winck rakibinin bariz gol şansını önlediği için oyundan ihraç edildi. Topla Zaha ilerlerken, Winck mücadelenin en başında rakibini omuzundan çekerek bozuyor ve topla ilerlemesini engelliyor. Sonraki aşamada topa ayağıyla hamle yapıyor. İlk müdahale çekerek olduğu için ve hakem bu ilk hamleyi değerlendirerek penaltı düdüğü çaldığından, penaltı kararıyla birlikte çıkan kırmızı kart da doğru. Pozisyon öncesi Zaha elle oynadı diye yapılan yorumlara katılmıyorum. Top bence Zaha’nın koluna çarpıyor.

Devam kararı doğruydu

Ceza sahası içinde “tutarak, çekerek, iterek” yapılan ihlallerde, aynı zamanda bariz gol şansı da varsa, ikili cezalandırma devam ediyor ve penaltıyla birlikte kırmızı kart da verilmesi gerekiyor. Galatasaray 3. golü öncesi Berkan’ın Ben Ouanes’e bir faulü yoktu. Devam ve gol kararı doğruydu.