Uzun zamandır beklenen Video Yardımcı Hakem Sistemi’ne (VAR) ilk adımı attık. Türk futboluna hayırlı olmasını dilerim. İlk maçla birlikte sistemin artılarını ve eksilerini de görmeye başladık. 44. dakikada Rodrigues’i düşüren Dany, Cüneyt Çakır’dan sarı kart gördü. Galatasaraylılar ise kırmızı kart beklediler. VAR Protokolü’ne göre; Video Yardımcı Hakem, hakeme pozisyonu ‘inceleme önerisi’nde bulunmadan önce kendisine şu soruyu soracak: “Hakemin kararı kesinlikle yanlış mıydı?” Bu soruya cevabı, “Evet” ise hakemle iletişime geçecek. Dolayısıyla Bülent Yıldırım’ın da fikrinin kırmızı kart olduğunu, hakeme ‘inceleme önerisi’nde bulunmasından anlayabiliriz.

Yıldırım’la aynı fikirdeyim

Pozisyonu kenarda tekrar izleyen Çakır, kararının arkasında durdu. Çakır’ın beden dili, Vrsajevic’in, Rodrigues’i yakalama şansı olduğunu gösterir şekildeydi. Ben bu pozisyonda Bülent Yıldırım’la aynı fikirdeyim. Pozisyonun kırmızı kart olduğunu ve Vrsajevic’in Rodrigues’i yakalama şansının olmadığını düşünüyorum.

Anlayış göstermeliyiz

Futbolun paydaşları, VAR sistemine geçmek için büyük talep içerisindeydiler. TFF çok kısa sürede bu talebe karşılık vererek sistemi uygulamaya geçirdi. Geçiş evresinde sıkıntılar ve tartışmalar olacaktır. Sabır gösterip, adaptasyon için tüm ilgililere anlayış göstermeliyiz.

■ Turnuvada 19 maçta VAR hakem kararına müdahale etti. Diğer 45 maç ise VAR müdahalesi olmadan tamamlandı.

■ 19 maçın 18’sinde sadece 1 karara müdahale edilirken, İran- Portekiz maçında 3 karara birden müdahale edildi. Toplamda 21 karara müdahale edilmiş oldu.

■ Hakemlerin “devam” dediği 9 penaltı pozisyonda VAR devreye girdi. Pozisyonu tekrar izleyen hakemler kararlarını değiştirdiler ve penaltı verdiler.

■ Verilen 4 penaltı VAR müdahalesiyle iptal edildi. 2 maçta hakem verdiği penaltının hatalı olduğunu, 1 maçta verilen penaltının ceza sahası dışında olduğu, 1 maçta ise penaltı öncesi ofsayt olduğunu görüp; penaltı kararını geri aldı.

■ 2 maçta ofsayt gerekçesiyle iptal edilen gol, VAR yardımıyla geçerli sayıldı.

■ 1 maçta yanlış oyuncuya gösterilen sarı kart, düzeltilerek doğru oyuncuya gösterildi.

■ Paraguaylı Caceres, yönettiği 2 maçta 4 kez VAR müdahalesine muhatap oldu. Caceres, 3 kez kararını değiştirirken, Ronaldo’nun dirsek pozisyonda kararının arkasında durarak, kırmızı çıkartmadı.

■ Turnuvada 4 kez Gol Çizgisi Teknolojisi (GLT) devreye girdi. Sistem 2 kez gol kararı verirken, 2 kez de gol olmadığını tespit etti.

■ Bu turnuvaya kadar, 1 Dünya Kupası’nda en çok 18 penaltı çalınmışken; bu yıl 64 maçta, hakemler 29 kez penaltı noktasını göstererek rekor kırdılar. Bu penaltıların 9 tanesinde VAR müdahalesi vardı.

■ 2010 Dünya Kupası’nda 17 kez, 2014’te ise 10 kez kırmızı kart gösteren hakemler; bu turnuvada 4 kez kırmızı kartlarına başvurdular. Bu kırmızların hiç biri yaralayıcı müdahaleden çıkmadı. 2‘si ikinci sarıdan, 2’si de bariz gol şansını önlemekten çıktı.

■Oynanan 64 maçın 24’ünü (%38) Avrupalı hakemler yönetirken; 15’ini (%23) Güney Amerikalı, 9’unu (%14) Asyalı, 8’ini (%12) Kuzey Amerikalı, 7’sini (%11)Afrikalı, 1 maçı da Okyanusyalı hakemler yönetti.

Matuidi’nin ıskaladığı top, kısa mesafeden Perisic’in eline geldi. Matuidi ile Perisic arasındaki mesafe yakın ve bu Perisic için “Beklenmeyen top” gibi duruyor. Fakat Perisic ilk etapta doğal konumda olan kolunu topa doğru hareket ettirerek topun geçişini bilinçli bir şekilde önlüyor. Dolayısıyla benim fikrim pozisyonun penaltı olduğu yönünde. Fakat VAR (Video Yardımcı Hakem) müdahale etmeli miydi, o konuda emin değilim.

VAR’ın alanı dışındaydı

Açık ve bariz bir hata olduğunda VAR müdahale edebiliyor. Bu pozisyona penaltı değil diyenler de çıkabilecektir. Dikkat ederseniz, Pitana turnuvanın en uzun VAR deneyimini yaşadı. Uzun süre pozisyonu izledi, dönüp tekrar izledi. Kararsızlığı beden diline yansıdı. En belirgin hata Fransa’nın ilk golünde yaşandı. Fransa lehine çalınan faulde, Brozovic’in Griezmann’a faulü gerektirecek bir teması yoktu. Griezmann ayağını rakibine takarak düştü. O faul gol oldu. Golden önceki fauller VAR inceleme alanı dışında olduğundan müdahale edilemedi.

2006’dan sonra yine bir Arjantinli hakem finalde düdük çalacak. Gurup maçları biterken “Finalin üç adayı var. Çakır, İranlı Faghani ve Pitana” demiştim. Çeyrek finalde Pitana’ya görev verilince, final şansını zora soktuğunu düşünmüştüm ama yanılmışım. Collina finali ona, 3.lük maçını Faghani’ye teslim etti. Pitana, 17 Haziran 1975 doğumlu. 1.92 boyunda. Eski bir aktör, şimdilerde hakemlik dışında jimnastik öğretmenliği yapıyor. 2007’de en üst Arjantin Ligi’de düdük çalmaya, 2010’da uluslararası maçlar yönetmeye başladı. 2014 Dünya Kupası’na katılma başarısını göstererek, 4 maç yönetti. Bu maçlardan biri Fransa ile Almanya arasındaki çeyrek final maçıydı.

5. maçını yönetecek

2017 Konfederasyon Kupası’na da davet edilen Pitana, Almanya-Meksika yarı finalini yönetti. 2018 Dünya Kupası’na açılış maçıyla başlayan tecrübeli hakem finalle birlikte 5. maçını yönetmiş olacak. Dünya Kupaları tarihinde, 2006’da Horacio Elizondo’dan sonra açılışla birlikte final maçını da yöneten 2. hakem olarak tarihe geçecek. Arjantinli hakemin yönettiği 87 uluslararası maçta; maç başına penaltı ortalaması 0.22, kırmızı kart ortalaması 0.24, sarı kart ortalaması ise 4.62 olarak istatistiklere yansımış. Pitana, final maçına atandığını öğrendiğinde hissettiklerini: “Tarif edilemez bir his. Çok nadiren hayatımda karşılaşabileceğim bir şey yaşadım. Maçı yöneteceğimi öğrendiğimde yaşadığım mutluluk, baba olacağım söylediğinde yaşadığım mutluluğa benzer bir mutluluktu” diye ifade etmiş.

Hakemimiz Cüneyt Çakır, final ümidiyle çıktığı Rusya yolculuğundan; buruk bir gururla ülkemize dönecek.

Gönlümüzde final vardı. Aslında finali fazlasıyla hak etmişti. Onun finali yönetememesinin nedeni asla başarısızlık ya da saha içi bir olumsuzluk değil. Onun finali yönetememesinin nedeni tamamen futbolun siyaseti.

Sıradan bir şey değil

Finali beklerken, yarı final yönetmek bizi üzdü. Fakat bu yarı final de küçümsenmemeli. Ardı ardına iki Dünya Kupası’na katılmak ve ikisinde de yarı final yönetmek... Ulaşılması zor bir başarı hikâyesi bu!

2012’de Avrupa Şampiyonası ile başlayan, 2014 Dünya Kupası ve 2016 Avrupa Şampiyonası ile devam eden; 2015 Şampiyonlar Ligi finaliyle taçlanan ve 2018 Dünya Kupası’nda “Daha bitmedi!” dedirten bir başarı hikâyesi... 2012 Dünya Kulüpler Kupası finalini de unutmamak lazım. Öyle sıradan bir başarı değil bu... Bu Dünya Kupası’nda futbolun beşiği İngiltere’den hakem yoktu.

Collina ona güvendi

Avrupa futbolunun lokomotifi Almanlar’ın hakemi Felix Brych; final umuduyla gelmişti ama yönettiği tek grup maçıyla ülkesine dönmek zorunda kaldı.

Fransız Clement Turpin, İspanyol Mateu Lahoz grup maçları biter bitmez ülkesine döndüler. Çakır son ana kadar Collina’nın en güvendiği isim olarak ekibiyle Rusya’da kaldı.

İngilizler’in, Almanlar’ın, İspanyollar’ın, Fransızlar’ın; en önde gelen futbol ülkelerinin hakemlerinin başaramadığını, bir Türk hakem başardı.

Teşekkür ediyorum...

Gruplarda Fas-İran ve Nijerya-Arjantin maçlarında görev yaptı. İkisinden de tam puan aldı. Nijerya-Arjantin maçında VAR müdahalesine rağmen kararının arkasında durması; FIFA hakem kurulundan takdir aldı. Bizzat Collina yaptığı basın toplantısında bunu dile getirdi. Son çıktığı yarı final maçında da sahanın hâkimiydi. Oyun tamamen kontrolünde oynandı. Bitiş düdüğünü çaldığında iki takım da hakem kararlarını sorun etmiyordu.

Ben kendi adıma Cüneyt Çakır ve ekibindeki diğer iki değerli hakemimiz Bahattin Duran-Tarık Ongun’a teşekkür ediyorum. Bize yaşattıkları bu tarifsiz gurur için...

Dün gece Cüneyt Çakır, yardımcıları bahattin Duran ve Tarık ongun tarih yazdılar. Türk insanına büyük bir gurur yaşattılar. üst üste katıldıkları iki Dünya Kupası’nda da yarı final maçında görev almayı başardılar.

Final maçını bekliyorduk ama bu da öyle küçümsenecek sıradan bir maç değildi. Teşekkürler Çakır... Teşekkürler Duran... Teşekkürler Ongun...

Hırvatistan’ın beraberlik golü çok tartışılacağa benziyor. perisic’in ayağı rakibinin kafasına kadar kalkıyor. burada savunma oyuncusu kalkan ayağı görmediği için, bu ayaktan etkilenmiyor ancak perisic’in ayağı tehlikeli olacak yükseklikte. yüzde elli elli bir pozisyon.

Çakır gole prim tanıdı. Zaten ‘VaR’ da pozisyona gol verilmesinin hatalı olmadığını tespit etti. bu golü sow’un iptal edilen golüyle kıyaslayanlar olacaktır. Tamamen birbirinden farklı iki pozisyon. sow’un golünde her şeyden önce temas var.

Dünya Kupası 35 hakemle başlamıştı. 18 hakem ülkesine gönderildi. Rusya’da kalan 17 hakem; çeyrek final, yarı final, üçüncülük ve final maçları için çalışmalarına devam ediyorlar.

Yaşanan en büyük sürpriz, Almanlar’ın ünlü hakemi Felix Brych’in bir maç yönetip, ülkesine gönderilmesi oldu. Alman milli takımının başarısızlığıyla sarsılan Alman Futbol Federasyonu, final yöneteceğini düşündükleri hakemleri de gönderilince tam bir şok yaşadılar. FIFA’ya bunun sebebini soran Almanlara cevap verilir mi, verilirse ne cevap verilir, bilemiyoruz.

Hakem tepki çekebilirdi

Dün itibariyle finalin Avrupalı iki takım arasında oynanmasının kesinleşmesi, Avrupalı bir hakemin finali yönetme şansını arttırmış oldu. Finali Güney Amerikalı bir takımla, Avrupalı bir takım oynayacak olsaydı; Avrupa’dan atanacak hakem tepki çekebilirdi. Diğer taraftan da son iki Dünya Kupası Finali’ni Avrupalı hakemlerin yönetmiş olması, Avrupalılar’ın final şansını azaltan bir sebep olarak da görülebilir.

Collina’nın takdirini kazanması

Cüneyt Çakır’a çeyrek finalde görev verilmemiş olması onun yarı final ya da final maçı için düşünüldüğünün kanıtı gibi. O halde Çakır’ın en az yüzde 33 final yönetme şansının olduğu rasyonel bir gerçek. Yönettiği iki maçtaki başarılı performansı, VAR’ın hakemlerin hatalarını düzelttiği turnuvada, VAR’ın hatasını düzelterek Collina’nın takdirini kazanması; ayrıca mevcut tecrübe ve kariyeri Çakır’ı final için en şanslı hakem durumuna getiriyor. Final Avrupa’dan bir hakeme giderse Çakır en büyük aday.

Güney Amerikalı hakemler...

Hollandalı Kuipers belki Çakır’a rakip olabilir. Avrupa’dan Lahoz ve Rocchi için finalin erken olduğunu düşünüyorum. İranlı Faghani de finali yönetmeye en yakın hakemlerden. Çakır kadar olmasa da şansı hayli yüksek.

Güney Amerika takımları finale gelemediler. Bu durum Güney Amerikalı hakemlere şans doğurabilir. Nereden bakarsanız bakın, Çakır bir adım önde ama inşallah futbolun siyasetine kurban gitmez.

Final yönetme ihtimalleri

Cüneyt Çakır - Türkiye %51

Alireza Faghani - İran %29

Bjorn Kuipers - Hollanda %10

Diğer %10

■ Bu 18 müdahalenin 13’ünde hakemler kararını değiştirdiler. 5’inde ise kararlarının arkasında durdular ve değiştirmediler.

■ Hakemlerin “Devam” dediği tam 8 pozisyonda VAR devreye girdi. Pozisyonu tekrar izleyen hakemler kararlarını değiştirdiler ve penaltı verdiler.

■ 2 maçta hakem verdiği penaltının hatalı olduğunu, 1 maçta ise penaltı öncesi ofsayt olduğunu görüp; penaltı kararını geri aldı. Yine 2 maçta ofsayt gerekçesiyle iptal edilen gol, VAR yardımıyla geçerli sayıldı.

■ 2 kırmızı kart beklentisi, 1 hatalı penaltı, 2 de verilmeyen penaltı şüphesiyle kenara çağırılan hakemler pozisyonu tekrar izlemelerine rağmen kararlarını değiştirmediler.

■ Paraguaylı hakem Caceres, yönettiği 2 maçta 4 kez VAR müdahalesine muhatap oldu. Caceres, 3 kez kararını değiştirmek zorunda kalırken, Ronaldo’nun dirsek pozisyonda kararının arkasında durarak, sarı kartında ısrarcı oldu.

■ Turnuvada 4 kez Gol Çizgisi Teknolojisi (GLT) devreye girdi. Sistem 2 kez gol kararı verirken, 2 kez de gol olmadığını
tespit etti.

■ Bu turnuvaya kadar, 1 Dünya Kupası’nda en çok 18 penaltı çalınmışken; bu yıl 48 maçta, hakemler 24 kez penaltı noktasını göstererek rekor kırdılar. Bu penaltıların 8 tanesinde VAR müdahalesi vardı.

■ 2010 Dünya Kupası’nda 17 kez, 2014’te ise 10 kez kırmızı kart gösteren hakemler; şu ana kadar 3 kez kırmızı kartlarına başvurdular. Bu kırmızların hiç biri yaralayıcı müdahaleden çıkmadı. 2‘si ikinci sarı karttan, 1’i de bariz gol şansını önlemekten çıktı.

■ Topsuz alan ihlallerinde; kendini yere atan, hakemi aldatmaya çalışan oyuncu sayısında ciddi azalma gözlemlendi. Rakibini sakatlamaya yönelik müdahalede bulunan oyuncu yok diyebiliriz. Maçlarda sertlik seviyesinde düşüş bariz bir şekilde belli oluyor.

■ Finali hangi hakemin yöneteceği de merak konusu. Gönlümüz Çakır’dan yana. İki maçında da Collina’dan tam not aldı. Finale hangi takımların kaldığı ve finale kalacak takımların hangi kıta coğrafyasından oldukları, hakemin belirlenmesinde önemli rol oynayacak. Son iki finalin Avrupalı hakemler tarafından yönetilmiş olması Avrupalı hakemler için olumsuz bir durum. Turnuva finali bir Avrupalı hakem tarafından yönetilirse yarış Kuipers ve Çakır arasında geçer. Bana göre Asyalı Faghani, Arjantinli Pitana final için öne çıkan diğer isimler.